Ẩm thực Hà Nội hội tụ được sự tinh tế, hài hòa về sắc, vị, hương và mùa. Mỗi mùa Hà Nội đều có một thức quà hấp dẫn. Thu về, cốm xanh thơm dẻo, bánh tôm nóng hổi, sấu chín dầm… trở thành nét chấm phá nổi bật khiến thu Hà Nội thêm “tròn” vị. Cốm, sấu chín, chả rươi, hồng ngâm… là những món ăn đặc trưng mà mới chỉ nghe tên đã thấy cả mùa thu Hà Nội.
Hà Nội đang trong những ngày trời đẹp nhất năm. Tiết trời dịu mát, nắng hanh thích hợp cho các hoạt động dạo bộ, ngắm cảnh, chụp ảnh ngoài trời. Không chỉ có hương hoa sữa, tiết trời se se, thu Hà Nội còn mang đến những thức quà gây thương nhớ. Trong đó, cốm xanh, sấu chín, chả rươi, hồng ngâm… là những món thực khách có thể dễ dàng tìm thấy và thưởng thức khi đến Hà Nội vào những ngày thu.
Từ tháng 9, khi nắng hè dịu bớt, người Hà Nội bắt đầu thu hoạch và chế biến cốm. Đây cũng là thời điểm những gánh hàng rong bán cốm xuất hiện trên các con đường Hà Nội. Món quà mùa thu được gói ghém cẩn thận trong lá sen.
Cùng với cốm tươi, các món ăn làm từ cốm khác như chả, chè cốm, xôi cốm… cũng là hương vị mang đậm dấu ấn mùa thu. Cốm xanh thường được ăn cùng với chuối chín. Thưởng cốm được xem là cách đón thu tao nhã của người Hà Nội. Cốm làng Vòng từ lâu đã trở thành một trong những thức quà đặc trưng cho ẩm thực mùa thu của Hà Nội. Dù hiện nay đã xuất hiện quanh năm, nhưng cốm ngon nhất khi được thưởng thức trong những ngày thu dịu mát. Từ đầu thu, các bà, các mẹ đã quảy đôi quang gánh đựng đầy cốm non đi khắp phố phường Hà Nội.
Những hạt cốm xanh dẹt được gói trong lá sen vừa để giữ độ dẻo, vừa làm dậy lên hương thơm nhẹ như mang cả mùa thu đến Hà Nội. Từ cốm, người Hà thành tạo ra nhiều thức quà khác, góp phần làm phong phú thêm ẩm thực mùa thu Hà Nội như: chả cốm, xôi cốm, bánh cốm, chè cốm…Bánh cốm nhân đậu xanh vàng nhuyễn dẻo thơm, ngọt ngào cũng là một thức quà thu được nhiều du khách yêu thích. Thậm chí, bánh cốm Hàng Than đã trở thành đặc sản gia truyền của Hà Nội, được dùng để biếu tặng, làm lễ vật cưới hỏi. Vỏ bánh cốm dẻo quánh bao lấy lớp nhân đậu xanh quyện dừa béo ngậy, hấp dẫn. Chả cốm thường được dùng ăn kèm bún hoặc cơm trong bữa ăn trong ngày.
Nói đến ẩm thực thu Hà Nội không thể không nhắc đến sấu chín. Quả sấu chín xuất hiện nhiều trên những mẹt gánh rong khu phố cổ vào cuối hè đầu thu. Nếu sấu xanh có vị chua được dùng để nấu canh, om vịt thì sấu chín vàng lại mang vị ngọt nhẹ, trở thành một món ăn vặt của thực khách.
Món ăn phổ biến nhất từ sấu chín mùa thu là sấu dầm, hoặc đơn giản hơn, nhiều người thưởng thức sấu chín gọt vỏ chấm muối không cần qua chế biến. Vị sấu chua chua nơi đầu lưỡi là điều nhiều người nhớ về khi nhớ mùa thu Hà Nội. Sấu chín dầm không chua gắt như sấu xanh mà có vị chua, ngọt, cay hòa quyện tạo nên hương vị thơm ngon trong khoang miệng, khiến thực khách muốn ăn mãi không ngừng. Chỉ cần nhắc đến sấu chín dầm, bạn sẽ phải ứa nước miếng. Quả sấu chín mùa thu vẫn còn chua dôn dốt, phần thịt từ hạt có vị ngọt dịu. Sấu dầm vỏ giòn sần sật, càng về gần hạt, thịt quả càng mềm và ứa ra thứ nước ngọt. Vị ngọt của sấu chín quyện cùng vị mặn, ngọt và cay xé của muối ớt khiến vị chua gắt của sấu giảm đi nhiều, chỉ còn cảm giác hài hoà. Vì thế, sấu chín dầm trở thành món ăn vặt dễ “gây nghiện” trong mùa thu Hà Nội.
Rươi là một loài sống trong nước, hàm lượng đạm cao. Rươi được chế biến thành nhiều món khác nhau, trong đó, chả rươi là phổ biến nhất ở Hà Nội. Chả rươi được làm từ rươi trộn với thịt băm nhuyễn, trứng, vỏ quýt, thì là sau đó rán giòn. Chả rươi được ăn kèm với bún, rau sống, nước chấm chua ngọt.
Tại Hà Nội, chả rươi được bán quanh năm nhưng rươi bán từ tháng 9 đến tháng 11 Âm lịch được nhiều người sành ăn đánh giá là thơm ngon nhất vì đây là mùa rươi sinh sản. Sau đó, rươi thường được trữ lạnh để ăn dần. Thực khách có thể tìm thấy những hàng chả rươi ngon ở Ô Quan Chưởng, Lò Đúc, chợ Hàng Bè…
Hồng ngâm có thể được coi là một trong những món quà tiêu biểu nhất. Thực tế, hồng ngâm không được trồng ở Hà Nội, mà ở một vài tỉnh miền Bắc như Cao Bằng, Lạng Sơn, Lào Cai… nhưng cứ đến mùa thu thì khắp nơi ở thủ đô đều có bán loại quả này. Hồng ngâm “đúng điệu” phải là loại quả vỏ còn cứng, màu vàng xanh, hơi dài, không hạt, ăn ngon khi thật chín và phải ngâm trong nước mới có thể ăn được.
Ngày nay, mọi thứ quả đều được trồng quanh năm, nhưng riêng hồng ngâm thì ta vẫn phải chờ đến mùa mơi được thưởng thức. Nói đến món ngon Hà Nội trong mùa thu không thể thiếu quả hồng ngâm. Hồng ngâm giòn tan, ngọt mát, hơi chát cũng là thứ quả được yêu thích và dùng để bày mâm cỗ trung thu. Không chỉ là thức quà ngon lành của mùa thu Hà Nội, hồng ngâm có nhiều hợp chất tốt được nghiên cứu có tác dụng kháng ung thư. Vì vậy nếu có dịp đến Hà Nội mùa thu, du khách không nên bỏ lỡ thứ quả đã góp phần làm nên hương, sắc, vị của mùa thu Hà Nội.
Cà phê trứng là sự lựa chọn yêu thích cho những cuộc trò chuyện, gặp gỡ mùa thu. Vị béo ngậy của trứng quyện với hương cà phê thơm nồng, ấm nóng tạo nên một thức uống đặc trưng Hà Nội. Thưởng thức cà phê trứng ở một góc cà phê cổ kính, đọc một cuốn sách hay ngắm nhìn dòng người qua lại trên phố sẽ khiến mùa thu của bạn thêm trọn vẹn.
Nguồn: Sưu tầm